Sufilerin İç Eleştirisi
Bütün bilim dallarında ve kurumlarda olduğu gibi tasavvufta da zaman zaman asıldan uzaklaşmalar ve birtakım sapmalar olmuştur. Bozulmanın temel sebebi "liyakatsizlik" ve "cehalet"tir.
Yahya b. Muaz (ö.258/871):"Üç insan sınıfından kaçınınız: Düşüncesiz bilginlerden, ikiyüzlü hafızlardan ve bilgisiz sufilik taslayanlardan." (Annemarie Schimmel, Tasavvufun Boyutları, çev. Ender Güral, Ankara 1982, s. 30)11. yüzyıl şairlerinden biri şöyle demiştir:"Bugün sufilik, hakikati olmayan bir ad, oysa eskiden adı olmayan bir hakikat idi. Sufilik taslayan çok, ama gerçek sufi yok." (Annemarie Schimmel, Tasavvufun Boyutları, çev. Ender Güral, Ankara 1982, s. 30)Ebu Bekr Muhammed el-Vâsıtî (ö.320/941):"Sahte sofular edepsizliği ihlas, nefislerinin oburluklarını nimetlerden meşru şekilde faydalanma ve alçaklıkları celadet haline getirdiler de,hak olan yolu görmez duruma düştüler ve onun için de çıkmaza saplandılar. Bunların müşahade ettikleri ve gördükleri manevi hususlardan bir gelişme olmadığı gibi, huzur içinde ve temiz bir şekilde ibadet etmeleri de mümkün olmaz. konuştukları zaman hırslı konuşur, hitap ettikleri zaman kibirli hitap ederler. Nefislerine düşkünlükleri, içlerindeki pisliği haber verir, yenecekler konusundaki oburlukları kalplerinin içinde neyin bulunduğunu açıklar. Göz göre göre Hakk'tan dönenleri Allah kahretsin." (el-Kuşeyri, er-Risale, Beyrut 1993, s. 439-440)Abdülkerim el-Kuşeyrî (ö.465/1073):"İslam'ın başlangıcından bu yana hiçbir asır yoktur ki o asırda tarikat şeyhlerinden biri bulunmasın. O asırlarda tevhid ilimlerine sahip ve sufilerin imamı olacak seviyededir. Muhtelif asırlarda görülen düşük ahlaklı, şeriat ile ters düşen, şatahat, türrehat ve hodfüruşluk yapanlara gelince, onlar aslanların yerini tutmak isteyen tilkilerdir. Allah onların şerrinden ümmet-i Muhammed'i korusun." (el-Kuşeyri, er-Risale, Beyrut 1993, s. 378)
Kaynak: Kadir Özköse, "Tasavvufa Yönelik İç Tenkit", Somuncu Baba, Ağustos 2010, s. 22-26