• https://www.facebook.com/Sazeliyye
  • https://twitter.com/Sazeliyye
    • İbn Ataullah İskenderi'nin (ks) Hikem-i Ataiyye adlı tasavvuf klasiği
    • Şâzeliyye tarikatının Zerrûkıyye kolunun kurucusu Ahmed Zerruk el-Fâsî ks. (ö. 899/1493-94)
    • Sultan II. Abdülhamid Han'ın devam ettiği Şazeli tekkesi Zâfir Efendi Tekkesi (Ertuğrul Tekke)
    • II. Abdülhamid Han'ın Şazeli şeyhi Muhammed Zafir Efendi (ö.1903) ve kardeşleri
    • Şâzeli tarikatına mensup Osmanlı padişahı II. Abdülhamid Han
    • Unkapanı Şâzeli tekkesi (Şazeli Tekke Camii olarak bilinmektedir.)
    • Gaziantepli Kadiri-Şazeli şeyhi Hasan Arslan Hocaefendi (ö.2011)
    • ŞAZELİ ismi marka olarak TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ'ne 10 yıllığına tescil ettirildi!
    • Buna göre, bir başkası tarafından bu isim kullanılarak matbaa, TV, radyo, gazete, dergi, yayınevi, takvim vd. bilumum basım-yayım, eğitim-öğretim, kültür hizmetleri gerçekleştilemez.
Şâzeliyye Tarikatı

Kahvecilerin pîri

Doğulu ve batılı uzmanların ekserisinin kahvenin menşei hakkında hemfikir olmadıklarını belirtmekte fayda vardır. Kahve kelimesinin etimolojisinden hareketle bazı yorumlarda bulunan araştırmacıların söyledikleri ise bir tahminden ileriye gitmemektedir.

Bizim açımızdan önemli olan nokta ise, kahvenin İslâm dünyasına ilk defa Aden/Yemen kanalıyla girmiş olması gerçeğidir. Özellikle buradaki ehli tasavvuf arasında zihni uyanık tuttuğu için içildiği nakledilen kahvenin Şazelî Şeyhi Ali b. Ömer (v.828/1425) ya da meşhur fakîh Muhammed b. Saîd ez-Zebhani (v.875/1470) tarafından getirildiği belirtilmektedir. Hatta bazı mutasavvıflar tarafından tüketimi yaygınlaştırılan kahvenin, geceleri zikir meclislerinde ve yapılan ibadetlerde müridleri zinde tutma ve uyutmama gayesini hedeflediği bilinmektedir.

Ancak Ebü'l-Hasan Ali eş-Şâzelî, kahvenin kökenine ilişkin bir takım rivayetlerden dolayı, İstanbul halk folkloründe kahvecilerin pîri olarak kabul edilmiştir.

Katip Çelebi'nin rivayetine göre Şeyh Şazeli, 1258'de hacca giderken yolda müridi Şeyh Ahmed ile sohbete daldıkları sırada kendisine verilen kahve çekirdeklerini kaynatarak içmiştir. Bundan dolayı Şeyh Şazeli, kahveci esnafı tarafından "pir" kabul edilir. Bu kabule bağlı olarak Osmanlı'nın son dönemlerine kadar İstanbul'un kurukahveci esnafı "Ya Hazreti Şeyh Şazeli" levhalarını dükkanlarından eksik etmemişlerdir.

Eski İstanbul'da birçok kahvede,

Her sabah besmeleyle açılır dükkânımız

Hazret-i Şâzelî'dir pîrimiz üstâdımız

levhası asılı bulunurdu.

Yine İstanbul'da çeşitli tarikatlara bağlı hemen bütün tekkelerin kahve ocaklarında Şeyh Şâzelî'nin adının yazılı olduğu bir levhanın yer alması, kahve hazırlayan dervişlerin ocağı uyandırır ve cezveyi ocağa sürerken Şâzeliyye pîrine teveccüh etmesi bir tarikat geleneğiydi.

Hacı Bektaş Veli Dergahı'nda bulunan, Balım Sultan tarafından ihdas edilen ve her biri bir hizmeti temsil eden 12 postun 9.su da "Kahveci postu" olarak adlandırılmıştır ve sahibi "Şeyh Şazeli Sultanın Makamı" olarak bilinir.

Kaynak:

İsmail Albayrak, "Bir Başka Kahve Hikayesi", Yeni Ümit, Sayı: 81, Yıl: 21

Ahmet Murat Özel, "Şâzelî". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul 2010. Cilt: 38, s. 386;

Hür Mahmut Yücer, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf (19. Yüzyıl), İstanbul: İnsan yay., 2. bs. 2004, s. 611

M. Baha Tanman, "Şazelilik", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 7, s. ??

Abdülkadir Emeksiz, "İstanbul Kahvehaneleri", Karaların ve Denizlerin Sultanı İstanbul, haz. Filiz Özdem, Yapı Kredi Yayınları, 2009, c. 2, s. 123

Şâzelî Şeyhler